
Το 1969, η Ελβετίδα ψυχίατρος, Ελίζαμπεθ Κιούμπλερ-Ρος περιέγραψε στο βιβλίο της «On Death and Dying», τις πέντε φάσεις, από τις οποίες περνάει ο άνθρωπος για να αποδεχτεί τελικά τον θάνατο, την απώλεια σε όλες τις μορφές της. Τον θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, την απώλεια της ελευθερίας, της εργασίας, του εισοδήματος.
Κατά την Κιούμπλερ-Ρος τα πέντε στάδια είναι η άρνηση, ο θυμός, η διαπραγμάτευση, η κατάθλιψη και η αποδοχή. Και αυτά τα πέντε στάδια του πένθους βιώνουμε εδώ και έξι μήνες ως χώρα, ατομικά και συλλογικά.
Στην αρχή όλοι ή μάλλον οι περισσότεροι βιώσαμε την άρνηση, διατυπώνοντας φράσεις του τύπου «δεν μπορεί να είναι αλήθεια, δεν μπορεί να είναι έτσι τα πράγματα», προσπαθώντας, μάταια, να αναπτύξουμε ένα μηχανισμό ανώφελης προστασίας.
Στη συνέχεια θυμώσαμε, βιώσαμε την αδικία και την απελπισία, λέγοντας «γιατί να συμβαίνει αυτό σ’ εμένα», «είναι άδικο, γιατί δεν έχω καμιά ευθύνη». Αμέσως μετά αρχίσαμε τη διαπραγμάτευση, το παζάρι, προσπαθώντας να κερδίσουμε λίγο χρόνο, να αναβάλουμε την αναμέτρησή μας με αυτό που μας συμβαίνει. Και τώρα που η διαπραγμάτευση τελείωσε, έχουμε να διανύσουμε τις πιο οδυνηρές διαδρομές, αυτή της κατάθλιψης και της αποδοχής, να θρηνήσουμε, να ξεπεράσουμε το σοκ και να σταθούμε στα πόδια μας για το επόμενο βήμα.
Μόνο που 41 χρόνια μετά, ως χώρα, πρέπει ατομικά και συλλογικά να απαιτήσουμε – κι ας με συγχωρήσουν για το προφανές ατόπημα οι ψυχίατροι και οι ψυχοθεραπευτές- το μοντέλο της Ελίζαμπεθ Κιούμπλερ-Ρος, να συμπληρωθεί με ένα ακόμα στάδιο, αυτό της κάθαρσης. Ένα 6 στάδιο που θα είναι συνώνυμο με την απαίτηση κάποιοι να λογοδοτήσουν, με την απαίτηση της απόδοσης ευθυνών, με την απαίτηση κάποιοι από το πολιτικό προσωπικό να υποστούν τη διαδικασία delete, κάποιοι από εκείνους που φέρουν την κεντρική ευθύνη για την απώλεια, να υποχρεωθούν να πληρώσουν το κόστος της οργής, του θυμού και της κατάθλιψής μας.